Hàng triệu người trên thế giới được tỷ phú Jack Ma – người sáng lập công ty khổng lồ Alibaba – truyền cảm hứng lập nghiệp, nhưng ít ai biết cách dạy con của ông cũng rất đáng suy ngẫm.

Jack Ma kết hôn với người vợ tên Zhang Ying ngay sau khi họ tốt nghiệp đại học năm 1988. Đôi vợ chồng có ba người con, hai gái, một trai. Thông tin về hai người con gái không hề xuất hiện trên báo chí, còn người con trai Jerry Yang dù có nhưng cũng rất ít và luôn khiến người khác tò mò.

Trong một bài phỏng vấn trên trang Celebritychina, bà Zhang Ying đã có những tiết lộ “gây sốc” về chồng mình trong việc nuôi dạy con. Bà cho biết: “Con trai chúng tôi nên được coi là một ‘nạn nhân’ của Alibaba. Cháu sinh năm 1992, thời điểm chúng tôi bắt đầu việc kinh doanh. Ngày ấy, nhà tôi là văn phòng luôn có hơn 30 người chen chúc, đầy tiếng ồn và khói thuốc. Con trai ở trong phòng cả ngày. Cháu ăn uống, vui chơi bên chúng tôi làm việc. Càng lớn cháu càng giống cha mình, gầy và nhỏ như một que diêm, chỉ có cái đầu to”.

Một lần năm con 12 tuổi, Jack Ma nhắc nhở con trai nhưng ông sững người trước câu nói của cậu bé: “Bố mẹ không ở nhà, lúc về nhà cũng chỉ có công việc, con có ở nhà cũng chỉ có một mình”.Từ năm 4 tuổi, Jerry đã ở nội trú 5 ngày mỗi tuần và cuối tuần mới được đón về nhà. Đến lúc việc kinh doanh đi vào ổn định, cậu đã 10 tuổi nhưng lúc này bị sa lầy trong game và bị nghiện. Cậu bé đi thâu đêm tụ tập với bạn bè.

Nhận ra sai lầm của mình, Jack Ma đã hạ quyết tâm sửa chữa. Ngay đêm đó, ông nói với vợ – khi đó bà là giám đốc trụ sở Alibaba ở Trung Quốc: “Em nên từ chức, gia đình này cần em hơn Alibaba. Em rời Alibaba thì cũng chỉ mất đi ít thu nhập, nhưng nếu em không về nhà, con trai sẽ hư mất, bao nhiêu tiền cũng không cứu được”. Sau một hồi tỉ tê, ông đưa cho vợ lựa chọn: “Con trai chúng ta và tiền bạc, chọn một, cái mà em muốn?”.

Bà Zhang Ying thấy mình bị chồng xem như “con tốt thí mạng”. Trước đây bà chỉ muốn đi dạy học, an phận chăm chồng, nuôi con, nhưng chính ông đã lôi kéo bà vào Alibaba. Qua bao khổ ải mới có thành công thì nay chồng lại bảo bà nghỉ việc. Tuy nhiên, cũng như chồng bà nhận ra vấn đề của con trai mình cho nên đã nhượng bộ.

Song song với việc này, Jack Ma cũng quyết tâm phải cai nghiện game cho con trai. Một tối mùa hè năm đó ông đưa cho cậu bé 200 NDT (khoảng 700.000 đồng) và nói hãy chơi hết số tiền này, miễn là lúc về phải nói được lợi ích của việc chơi game.

Jerry cầm tiền đi chơi. Sau ba ngày thì cậu bé 12 tuổi trở về trong bộ dạng không ra người ngợm. Việc đầu tiên cậu làm là ăn ngấu nghiến rồi lăn ra ngủ. Khi cha hỏi, cậu bé nói: “Mệt mỏi và buồn ngủ quá, lại đói, khắp mọi chỗ trong người không thoải mái nên con không thấy được lợi ích gì”.

Nghe đến đó,  Jack Ma nghiêm nghị: “Vì vậy, con vẫn muốn chơi nữa? Chưa đủ ư? Đã muốn về nhà chưa?”. Cậu bé không nói nên lời.

Kể từ ngày từ chức, bà Zhang Ying trở thành một người nội trợ toàn thời gian. Bà nấu bữa sáng và cùng ăn với con. Sau đó, bà đi chợ mua thức ăn, nấu các món ngon mang đến trước cổng trường cho cậu bé. Sự quan tâm của người cha và tình yêu, sự chăm sóc của người mẹ đã giúp cậu bé Jerry cai nghiện game thành công.

Sáu tháng sau lời giáo huấn của cha, Jerry đã vọt lên vị trí thứ 17 trong lớp. Thầy giáo của cậu bé nói rằng Jerry không chỉ có điểm số tốt hơn mà cũng rất hòa nhập, trở thành người hướng ngoại, thích cười và khoan dung.

Trong cuốn sách  Jack Ma’s Internal Speeches: Trust in Tomorrow, vị tỷ phú giàu nhất châu Á này (thống kê tháng 4/2016) chia sẻ quan niệm về giáo dục: “Tôi thường nói với con không cần con phải nằm trong top 3 của lớp, học lực trung bình là ổn, miễn là bằng tốt nghiệp không quá tệ. Lý do bởi chỉ bằng việc là một học sinh trung bình, con mới có thời gian rảnh rỗi để học những kỹ năng khác”.

Những gì Jack Ma quan niệm có vẻ trái với quan điểm của các bậc cha mẹ không chỉ ở Trung Quốc mà cả Việt Nam. Tuy nhiên, theo vị tỷ phú này, trong điều kiện nền kinh tế thế giới đang phát triển mạnh, mỗi cá nhân cần là một con người có khả năng toàn diện. Rút từ bản thân ông, Alibaba đã trở thành một trong những công ty thành công nhất thế giới dù rằng ông không phải là một học sinh giỏi (Jack Ma đã phải thi tới 3 lần mới vào được đại học). Ông cũng lấy ví dụ nhiều người khác không cần học giỏi mà rất thành công.

Năm con trai 18 tuổi, ông bố này đã viết một bức thư cho con trước khi để cậu tự lập ở một chân trời mới. Trong thư, ông nhắn gửi con ba điều:

- Một là luôn nghĩ cho bản thân và phán xét độc lập.

- Hai là luôn giữ tinh thần lạc quan – có rất nhiều vấn đề xảy ra trên thế giới nhưng chắc chắn phải tồn tại giải pháp.

- Thứ ba là, hãy thành thật, nhất là với cha của con.

Theo những thông tin ít ỏi, con trai duy nhất của vị tỷ phú này đang học tại Đại học Berkeley (Mỹ). Những kỳ tích và bí ẩn xung quanh vị tỷ phú này luôn khiến người hâm mộ hứng thú.